Ontwerp van zorgtuinen

Door een beroep te doen op het potentieel van mensen, blijven ze vitaal en blijken tot meer ze in staat dan verwacht. Het is aangetoond dat patiënten sneller herstellen in een groene omgeving, zo leidt regelmatig contact met groen tot minder ziekte en uitval.

 

Binnen de woon- en werkomgeving van zorginstellingen kan het welbevinden van de bewoners, verzorgend personeel en bezoekers aanmerkelijk verbeteren door bijvoorbeeld daglicht- en groentoepassingen.

Prikkels voor de zintuigen

Een zorgtuin is een veilige plek waar de bewoners heerlijk kunnen ontspannen, wandelen, genieten en ontdekken. De tuin biedt prikkels voor de zintuigen. Denk aan dieren om contact mee te maken, geurende planten, zoet fruit, kolkend water, ritselende takken en zachte blaadjes.

Overzichtelijk

Een zorgtuin moet overzichtelijk zijn met herkenbare plekken met een eigen identiteit. Denk hierbij aan de pluktuin, het gezamenlijke terras, de bewegingstuin, het intieme terras, het overdekte terras, het dierenverblijf en het wandelgedeelte.

Verbinden

Verbinden speelt een belangrijke rol op elk zorgterrein. Niet alleen de verbinding tussen de cliënt en zijn begeleiders of bezoekers, maar ook de verbindingen tussen verschillende delen van het terrein. Door een duidelijke indeling van het terrein kan de cliënt herkennen waar hij zich bevindt.

Cliëntenparticipatie

Voor cliënten van een zorginstelling is het belangrijk om een betekenisvolle daginvulling te hebben. Het geeft hun het noodzakelijk gevoel van zelfrespect en eigenwaarde wanneer ze een bijdrage kunnen leveren aan het behoud van de plek waar ze wonen.

 

Samenwerken
Om cliënten op langere termijn succesvol te kunnen laten deelnemen aan het groenonderhoud is een duidelijke structuur noodzakelijk. Het terrein moet zodanig ingericht zijn dat er door cliënten gewerkt kan worden. Het moet in eerste instantie veilig zijn. Voor de meeste cliënten is een heldere indeling van het terrein ook erg belangrijk. Verder moet er een duidelijk overzicht zijn van taken en werkzaamheden. Hiervoor is een groenbeheerplan een uitstekend middel.

Groenbeheer

Doorgaans beschikken zorginstellingen over ruime percelen groene ruimte. Dat is een gevolg van het feit dat zorginstellingen historisch gezien hun cliënten wilden afzonderen van de “gewone wereld”.  Zorginstellingen vonden dus vaak hun plek in het buitengebied. In de jaren ’70, ’80 en ’90 waren grote budgetten beschikbaar voor het onderhoud en het inrichten van deze terreinen. De terreinen werden dan ook vaak ingericht als een gewone tuin met intensief groenonderhoud. Op dit moment staan de budgetten onder druk en worden vanuit ecologisch perspectief nieuwe wegen bewandeld wanneer de groene ruimte vraagt om een nieuwe invulling.

 

Groenonderhoud
Bloemrijk grasland is een goed voorbeeld van een ecologisch verantwoorde invulling waarbij het groenonderhoud beperkt blijft tot enkele keren per jaar. Het gemaaide gras wordt doorgaans afgevoerd om de onderliggende grond “arm” te houden. Hierdoor kan de diversiteit aan soorten en dus bloemen behouden blijven. Waar voorheen bijvoorbeeld een hectare grond 30 keer per jaar gemaaid werd als een gazon, groeien nu bloeiende planten en grassen met een hoogte tot bijvoorbeeld 70 cm. Dit is een natuurlijker beeld dat beter is voor flora en fauna, aantrekkelijk oogt en het noodzakelijke lagere prijskaartje draagt.